Adigeler arasında değişik çocuk güreş çeşitleri bulunur. Bunlar arsında özgürlük güreşi (шъхьафит банэ ), ayak direme (лъэкъо игъанэ), çelme takma (лъэбгъу) ve daha başkaları bulunur. Çocuk bedeninin sağlam, çocukların da yiğit olmaları için bu oyunlar yardımcı olurlardı.

Uşıtse Adigelere özgü güreş biçimlerini bilir. Bunlardan sırtta atlı güreşini (teme şıvzeben/тэмэ шыузэбэн) arkadaşlarına gösterdi, ardından çocuklar bunu kendi aralarında oynadılar.

Sen de bu oyun biçimini öğren.

SIRTTA ATLI GÜREŞ (ТЭМЭ ШЫУЗЭБЭН)

Çocuklar ikişerli olarak ayrılır, ardından iki Ebe’nin (лэжъ) karşısına gelirler, sırasıyla yerlerini seçtirirler. Daha büyükçe ya da oyun kurmada deneyimli olanlar Ebe olurlar. İki kişi ayrılır, ayrı durur.
Kendilerine gizlice ad takmış olarak Ebe’nin yanına gelir, biri konuşur:
– Seç, seç, büyüğüm.
– Kimi seçmemi istiyorsun?-der Ebe.
– Bülbül (amç’ış’/амк1ышъ) ile altın eğer.

Ebe düşünür. Kendi dilediği çocuğu seçmek ister, ama bunu bilmek kolay olmaz. Bu ikisinden hangisi Amç’ış’ (Bülbül), hangisi Altın Eğer?-diye düşünür Ebe.

İstese de istemese de seçilen üstüne düşeni yapar. İki Ebe böyle seçmeler yaparak, hilesiz biçimde çiftleri dağıtır. Bir mahallenin çocukları ile öbür mahallenin çocuklarının yarıştırıldıkları da görülebilir.

Daha iri, daha güçlü olan çocuk, daha zayıf olan çocuğu boynuna alır, çift atlı gibi hareket etmeye başlar. Her çift böyle yapar, her iki kesim karşı karşıya gelir. Güreşenlerden düşen yenik, düşüren de yenmiş sayılır. İki taraftan biri üstün gelene değin bu oyun sürer.
Tlevsten Yusıf (Лъэустэн юсыф)

Adige yazarı

Dikkat: Oyun süresince birbirlerini incitmemeye ve birbirlerinin elbiselerini hırpalamamaya dikkat ederlerdi.

Sözlük:
Seçme (хэдэн) – Karşıdakilerin içinden birini ya da birilerini seçme.
Özgürlük güreşi (шъхьафит бан) – Kişi, ulus ya ülke bağımsızlığını korumak için egemen gruplara ya da başka devletlere karşı koyma ve üstün gelme biçiminde oynanan oyun.

Sırtta atlı güreş (тэмэ шыузэбэн) – Çocuk güreş biçimi;biri diğerinin omzuna binmiş halde dört kişi karşılıklı güreşir.

Çelme atma (лъэбгъу) – Çocuk güreş biçimi;yürüyen çocuğa çelme atılarak sendeletilir ya da yere düşürülür.

Kaynakça: Doç. Dr. VINEREKO Mir, Adige Geleneği (Адыгэ Хабз), Altıncı. sınıf ders kitabı çevirisi, Maykop, 2007. s.46-.47., Çeviri: HAPİ Cevdet Yıldız
https://www.circassiancenter.com/tr/