Adige Xabze Makaleleri

Çok sık bir şekilde Adigelerin hapishanesi olmayan bir halk olduğu sözü tekrar edilir cemiyetimizde. Tabii bu genel ifade bazen öyle abartılı bir biçimde anlatılır ki, dinleyenler neredeyse Adigelerde hiç suç işlenmediği,…

Xabze kuralları uygulamada, kadın-erkek ayrımı yapmamıştır. Her ikisi de insan olma sıfatlarıyla xabze kurallarının uygulanmasından eşit olarak sorumlu tutulmuştur.Bununla ilgili çeşitli bilgiler verilmiştir; ancak yaratılışın ve biyolojinin getirdiği başkalıklardan kaynaklanan bir…

Toplumumuzda, daha doğrusu xabze toplumunda sofra kültürü, başlı başına bir konu oluşturur. Sunulacak yemeklerin yapımından başlayarak, yemek çeşitlerine, bu yemeklerin yapılış usullerine, hangi sofraya ne tip yemeklerin yapılacağına ilişkin kurallara varıncaya…

Böyle demekle birlikte, bu konu ile alakalı açıklama da yapmak gerekiyor. İlerlemiş yaştaki bir yaşlı beş-altı yaşlarındaki çocuk içeri girdiğinde ayağa kalkarak selamını alıyor.Onu görenler arasında; «Küçük çocuk için kalkmasan olmaz…

Hazırlayan: ShuZagoAdige xabze, Çerkes kültürünün ve yaşam düzeninin temel taşıdı desek yanılmayız. xabzeler sözlü toplumsal kurallardı. Bu sözlü kurallar devamlı olarak çağa ve zamana uydurularak değiştirilirdi.+ Evinize, büronuza konuk geldiğinde onu…

ADİGE XABZE VE İNANÇUlusal gelenek,ulusun yaşamını belirli kurallara bağlı olarak düzenleyen, kişilerin davranışlarını birlikte yaşadığı toplumun davranışlarıyla uyumlaştıran, kişinin yararını toplumun yararının önüne çıkarmadan dengeli bir biçimde yaşamın devam etmesini sağlayan…

Adige töresini evlerinde ocak başında oturarak oluşturmadılar, onun sıcaklığı ve dobralığı ulusun öyküsüne adeta göbek bağı ile bağlı. Adige töresi biraz tarladaki sabanın ağzından, biraz özgürlük savaşımında gökyüzüne kaldırılmış silahtan, biraz…

Yıllar önceydi. Zannedersem 1968 yılıydı. Alman Stern dergisinde fotoğraflı olarak Gürcistan’dan bir düğün haberi sayfalarca yayınlanmıştı. Hem derginin kapağında hem içinde kırmızı renkli Adige tsey (çerkeska) giymiş, elindeki ‘’bje’’yi (boynuz kadeh)…

Adige xabze, Adige kültürünün ve yaşam düzeninin temel taşıdı desek yanılmayız. xabzeler sözlü toplumsal kurallardı. Bu sözlü kurallar devamlı olarak çağa ve zamana uydurularak değiştirilirdi. Adige tarihinde ünlü üç xabze yapıcısı…

Bu günkü yaşantımızda; insani değeler, merhamet ve onur bakımından eksikliklerimiz azımsanmayacak derecededir. Bu eksikliklerimiz nispeten belki azalacaktı; eğer bizler insanlar Adigeler olarak Adige xabzeyi gösteriş için değil de layığı ile biliyor…

Adigeler arasında değişik çocuk güreş çeşitleri bulunur. Bunlar arsında özgürlük güreşi (шъхьафит банэ ), ayak direme (лъэкъо игъанэ), çelme takma (лъэбгъу) ve daha başkaları bulunur. Çocuk bedeninin sağlam, çocukların da yiğit…

Doç. Dr. VINEREKO MirAdige Geleneği (Адыгэ Хабз), İlkokul 1. sınıf ders kitabı çevirisi, Maykop, 2007. s. 48-. 49, Çeviri: HAPİ Cevdet Yıldız https://www.circassiancenter.com/tr/BİLMECE OYUNLARI (ХЫРЫХЫХЬЭ ТЕШ1Э)Gunes ile Uşıtse bilmece (хырыхыхь) (*)…

Adige Cumhuriyeti Eğitim ve Bilim Bakanlığı tarafından kabul edilmiştir. Maykop, Adige Cumhuriyeti Devlet Basımevi, 2007Adige kadın ayağı giysi ve takıları birkaç parçadan oluşurdu:– Yuvarlak deri (сэхътан) ayakkabı– Pabuç (папыщ)– Takunya, nalın…

Adige kızları uzun saçlı olurlardı. Saç ne kadar uzun olursa, saçın o kadar güzel olacağına inanırlardı. Kız saçının güzellik tarifi masallara bile yansımıştı: ‘Sırma (сым) saçlı, saçları yamçı gibi yayılmış kız’…

Çocuklar konuk odası kapısının kenarında askı çubuğunu* (пкъэужъый) tutarak dururlardı.Konuk odasında ayak değiştirmek/ayağını hareket ettirmek (лъэкъо зэблэхъу) geleneğe aykırıydı.Elini cebine sokarak durmak da geleneğe aykırıydı.Ayaklar açılmış olarak da durulmazdı: Topuklar bibirine…

Bıçağı sağa koy. Çatalı (цацэ) sola koy.Kaşığı sağ elinle al.Ekmeği sol elimizle alıyor, sağ elimizle ekmekten koparıyoruz, ekmek parçasını ısırmıyor, ağzımızı biraz açıp ekmek parçasının tamamını ağzımıza alıyoruz.Kaşık ucuyla çorbayı (стырыпс)…

Yaya olarak iki kişi yolda yürüyorsa:1. Yan yana yürüyen iki erkekten daha yaşlı olanı sağda2. Yan yana yürüyen iki kadından daha yaşlı olanı sağda;3. Bir kadınla bir erkek beraberse kadın her…